Zwolle

Vanavond heeft de SP bij tijdens de Zwolse algemene beschouweingen over de Perspectiefnota (plannen voor komend jaar) onder andere gepleit voor meer aandacht en geld voor armoedebestrijding, slimmere methodes om werk te creeren en het eerlijker verdelen van de welvaart in de stad. Hieronder de volledige tekst van SP-fractievoorzitter Frank Futselaar

Vorige week verscheen in de Britse Financial Times –niet bepaald een socialistische publicatie- een artikel onder de titel ‘Why is The Netherlands doing so badly”? Waarom doet Nederland het zo slecht? En daarbij ging het deze keer niet over het internationale voetbal, maar over werkgelegenheid. De kern van het betoog was dat ondanks enorme arbeidsproductiviteit, grote exportoverschotten en een binnen Noord-Europa ongekend harde ‘hervormingsagenda’ van het kabinet, Nederland achterblijft in het creëren van werkgelegenheid. Er werd ook een aantal oorzaken gegeven: achtergebleven inkomens met daardoor achtergebleven binnenlandse consumptie, veel te grote hypotheekschulden door een belastingregime dat dat actief stimuleert en draconische schuldsaneringswetten die ervoor zorgen dat Nederlanders sparen en schulden afbetalen in plaats van investeren en consumeren. Jaren van bezuinigingen en loonmatigingen hebben diepe sporen achtergelaten op de Nederlandse economie, om nog maar te zwijgen van het welzijn van de Nederlanders.

Het beeld is bijna een op een op Zwolle over te dragen. Wij kloppen onszelf graag op de borst dat we tot een van de beste economische regio’s van Nederland horen. Terecht. Maar de extra werkgelegenheid die daarbij hoort lijkt achter te lopen, vooral bij groepen als lager opgeleiden en ouderen. ‘Why is Zwolle doing so badly’ is een gerechtvaardigde vraag.

In een poging hier een antwoord op te formuleren zal ik bij verschillende zaken stil staan: armoedebestrijding, herverdeling, economische innovatie, en betaalbare huisvesting.

Bij een onderzoek onder het Zwolse burgerpanel in het kader van de midterm-review naar onderwerpen waarvan Zwollenaren vinden dat er meer aandacht aan moet worden besteed, bleek armoede het meest genoemde onderwerp te zijn. Wij nemen de handschoen graag op om aan die wens te voldoen. Verwacht van ons voorstellen voor deze groep. Wij zien ook problemen, zowel landelijk als in Zwolle, van Zwollenaren die zorg nodig hebben maar deze niet krijgen of zelfs vermijden door hoge eigen bijdragen, of door onbekende regelingen. Het fenomeen overbelaste mantelzorgers blijft aandacht verdienen, en wij kunnen het goed voorstellen dat wij in deze tijd van eenmalig overschot wat extra’s doen voor mantelzorgers, bijvoorbeeld door het ophogen van het mantelzorgcompliment. Het slechts zeer beperkt gebruik maken van de regeling chronisch zieken is een zaak van grote zorg voor de SP. Wij verwachten dit jaar een informatieoffensief om de doelgroep op de hoogte te stellen van deze regelingen. De sociale wijkteams kunnen daar uiteraard een grote rol in spelen.

Van de sociale wijkteams gesproken: ook deze hebben weer extra middelen nodig. Forse extra middelen ook. Voorzitter, de SP was en is voorstander van de sociale wijkteams, en weet dat er goed werk wordt gedaan, maar dit roept nu toch wel de vraag op: waar is het beloofde financiële voordeel van het maatwerk dat ons door deze coalitie is voorgehouden? (Pauzeren om interruptie uit te lokken)

Voorzitter, de Zwolse economie doet het in vergelijking goed. Toch zijn er zoals eerder gezegd mindere kanten aan de Zwolse economie. De banen, vooral laagopgeleide, blijven achter. De vraag is of wij genoeg doen. Laagopgeleid werk is niet de kern van de Zwolse economie, en misschien ook niet waar onze meeste expertise zit. Voorzitter een voorbeeld:Hardenberg en een aantal Drentse gemeenten heeft het sectorplan Vierkant voor werk ingesteld, dat specifiek gericht is op laagopgeleid werk in industrie en logistiek. Kunnen wij niet kijken of wij ons vanuit deze regio kunnen aansluiten?

Ook de andere kant van de arbeidsmarkt moet niet verwaarloosd worden. Voorzitter, Zwolle lijkt een duidelijk start-upbeleid te ontberen. En omdat dit een modieuze en wat vage term is zal ik definiëren wat ik er mee bedoel:  een nieuw, doorgaans op nieuwe techniek en innovatie gericht bedrijf, waarvan de eigenaars vaak relatief weinig ervaring en startkapitaal hebben maar de potentie groot is. Dit soort bedrijven komt zijn vaak het initiatief van al dan niet afgestudeerde studenten, die in principe vrijelijk kunnen kiezen waar zij zich vestigen. Voorzitter, dat zijn juist de groepen die wij voor onze stad moeten behouden. Vandaar de noodzaak voor een start-up beleid. Niet wat mij betreft in de vorm van dikke notities of kwartiermakers of iets dergelijks, maar in praktische bemiddeling. Navraag bij het Windesheim punt voor startende ondernemers laten weten dat er vooral op het gebied van betaalbare huisvesting veel te verbeteren valt. Aangezien wij een stad hebben met een hoop leegstaande kantoren lijkt mij hier relatief veel bereikt te kunnen worden met een bemiddeldende functie van de gemeente. Ook hiervoor een voorstel van onze kant.

Voorzitter, bij de begrotingsbehandeling constateerde de VVD dat voor bepaalde groepen de gecombineerde lasten van afvalstoffenheffing en OZB hoger uitviel dan de inflatie. Het ging hier uiteraard om de meest vermogende huizenbezitters, en de VVD eiste compensatie voor deze groep en, nog absurder, de wethouder van financiën gaf aan dit te zullen doen.

Bij de perspectiefnota blijken wetten en praktische bezwaren in de weg te staan, want het is terecht niet mogelijk om alleen de eigenaren van de duurste huizen te compenseren. Dus krijgen alle huiseigenaren een korting die gemiddeld ongeveer neer moet komen op zo’n 2.80 per jaar, al zal dit voor de duurste woningen iets meer zijn. Voorzitter, de SP zal dit niet steunen: niet omdat het verlagen van een progressieve belasting de hoogste inkomens bevoordeeld, maar bovenal omdat wij niet mee wensen te doen aan bespottelijke symboolpolitiek om een coalitiepartij tevreden te stellen.

Een serieus en realistisch voorstel daarentegen was ons voorstel om het gebruikersdeel OZB bij bedrijven af te schaffen en het eigenaarsdeel op te hogen. Het belangrijkste argument van het college om dit voorstel niet over te nemen in haar onderzoek lijkt te zijn, dat het effect heeft. Natuurlijk heeft het effect, anders zou een voorstel zinloos zijn. Maar wanneer geleidelijk ingevoerd is dit geen onredelijk effect en kan de leegstand in de stad misschien eindelijk aangepakt worden.

Voorzitter, wij hebben veel en vaak gepleit voor een verdere uitbreiding van het aantal sociale huurwoningen. Ik weet het, een groot deel van deze raad is doodziek van deze pleidooien, hoe terecht ze ook zijn. Ik zal daar vandaag niet uitgebreid op in gaan. Maar wel op een specifieke situatie die het gevolg is van onze problematiek: de SP krijgt signalen dat er op dit moment sprake is van oplopende wachtlijsten bij jeugdzorginstellen, simpelweg omdat de doorstroom stopt omdat er geen betaalbare woningen voor uitstromende jongeren te vinden zijn. Voorzitter, de druk op onze woningmark is bij veel groepen groot, maar ik denk toch dat we het er allemaal over eens kunnen zijn dat de consequenties van wachtlijsten bij jeugdzorg exponentieel kunnen zijn en dat dit oplossen een prioriteit zou moeten hebben.

Voorzitter, verder op het gebied van wonen. Een zeer praktisch probleem van met name de laagste inkomens in onze stad zijn de hoge energiekosten. De goedkoopste woningen zijn vaak het slechts geïsoleerd en er wordt lang niet altijd verstandig met energie omgegaan. Maar voorzitter, die mogelijkheid hebben deze huishoudens vaak niet eens, door het ontbreken van een centrale thermostaat in huis. Dan is het onmogelijk om grip te hebben op je eigen energieverbruik. Wij zouden graag zien dat het college met woningsbouwcorporaties in gesprek gaat om te zorgen dat in 2020 elke Zwolse huurwoning een thermostaat heeft. Op deze manier help je huurder verantwoordelijkheid te nemen over hun eigen energiegebruik en zorg je hopelijk ook voor energiebesparing.

Voorzitter, mijn laatste onderwerp. Als oppositiepartij heeft de SP op veel opzichten kritiek op dit college, op deze coalitie. Die kritiek stopt echter geheel als het gaat om de bereidheid van de gehele Zwolse politiek om een fatsoenlijk aandeel in de opvang van vluchtelingen te nemen. Ik ben daar trots op, niet in het minst omdat ik wel andere SP-afdelingen weet die wat dat betreft met afgunst naar ons kijken. Wij zijn ook blij met de versnellingsactie die het college op het gebied van woonruimte is begonnen, niet alleen voor statushouders maar ook voor diverse andere groepen als uitstromers uit de GGZ. Wij hopen dat deze inspanningen genoeg zullen zijn. Ik weet dat Zwolle zowel vluchtelingen als statushouders zal verwelkomen.

Het betekent wel dat wij scherp in de gaten moeten houden of er zaken zijn die wij meer kunnen doen. Voorzitter, de SP heeft signalen gekregen dat  er scholen zijn die moeite hebben met het aanbieden van bepaalde aanvullende vormen van onderwijs, zoals bijvoorbeeld creatieve therapie. Dit kan helpen bij kinderen die zichzelf niet goed kunnen uitdrukken of bijvoorbeeld onverwerkte problemen hebben. Dit zijn zaken die zowel bij autochtone probleemgezinnen als onder kinderen die recent naar Nederland zijn gevlucht relatief veel spelen. Het kan niet bekostigd worden van WMO of het COA. Daarom zou de SP graag zien dat wij onderzoeken of het mogelijk is dat wij wat extra middelen vrijmaken voor dit soort onderwijsvormen.

Ik zal eventuele andere voorstellen toelichten in de tweede termijn.